Kapitulli 27: Mjedisi dhe ndryshimet klimatike

BE nxit veprime të forta ndaj ndryshimeve klimatike, zhvillim të qëndrueshëm dhe mbrojtje të mjedisit. Ligjet e BE-së përmbajnë dispozita që adresojnë ndryshimet klimatike, cilësinë e ujit dhe ajrit, menaxhimin e mbetjeve, mbrojtjen e natyrës, ndotjen industriale, kimikatet, zhurmën dhe mbrojtjen qytetare. Në progres-raportin e fundit, për vitin 2018, Shqipëria tregon një nivel të përgatitjes në këto fusha. Progres i kufizuar është bërë në përafrimin e mëtejshëm të politikave dhe legjislacionit me acquis, në fushën e menaxhimit të ujit. Janë të nevojshme përpjekje të rëndësishme, veçanërisht në sektorin e ujit dhe në ndryshimet klimatike.

•Në vitin e ardhshëm, Shqipëria duhet në veçanti: të përafrohet me direktivat kryesore të ujit ;
•Të përshpejtojë zhvillimin e kapaciteteve të agjencive kombëtare për Menaxhimin e Burimeve Ujore dhe të Ujësjellës Kanalizimeve dhe Infrastrukturës së Mbetjeve;
•Të marrë masa të menjëhershme për të shqyrtuar dhe përmirësuar ndikimin mjedisor dhe strategjik, vlerësimet mbi projektet ekzistuese dhe të planifikuara, planet dhe programet veçanërisht në sektorin e hidrocentraleve, ndërtimit, turizmit dhe minierave;
•Të fillojë zbatimin e Marrëveshjes së Parisit, duke miratuar një strategji kombëtare për ndryshimet klimatike dhe filluar me zhvillimin e planeve kombëtare të integruara të Energjisë dhe Klimës në përputhje me detyrimin e Komunitetit të Energjisë.
•Sa i përket çështjeve horizontale, nevojitet përparim i mëtejshëm për të arritur harmonizimin e plotë dhe zbatimin e tyre.
•Zbatimi i Direktivës së Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis (VNM) duhet të forcohet, veçanërisht në sektorin e hidrocentraleve dhe minierave. Janë dhënë leje për ndërtimin e disa hidrocentraleve të reja dhe resorteve turistike në zonat e mbrojtura, me probleme që kanë të bëjnë me cilësinë e VNM-ve dhe pjesëmarrjen e publikut.
•Nevojiten më shumë përpjekje për të arritur pjesëmarrjen efektive të publikut dhe konsultimin në procesin e vendimmarrjes, veçanërisht në nivel lokal.
•Progres i mëtejshëm është i nevojshëm për të arritur përputhjen e plotë të aspekteve të mbetura ndërsektoriale të direktivave, mbi përgjegjësinë mjedisore, krimin mjedisor dhe inspektimin mjedisor.
•Mungesa e një kuadri ligjor dytësor pengon vendosjen e një procesi adekuat dhe vlerësimin e përgjegjësisë mjedisore për dëmin e shkaktuar në mjedis.
•Zëvendësimi i stafit ka dobësuar kompetencat e inspektoriateve për të kryer funksionet e tyre.
•Nevojiten më shumë përpjekje për të harmonizuar më tej legjislacionin mbi cilësinë e ajrit me acquis.
•Strategjia Kombëtare për Cilësinë e Ajrit nuk është miratuar. Megjithë përafrimin e plotë me Direktivën mbi Cilësinë e Ajrit, ligji për cilësinë e ajrit duhet të zbatohet siç duhet, monitorimi i cilësisë së ajrit dhe praktikat aktuale duhet të harmonizohen me standardet e BE-së.
•Agjencia e Mjedisit duhet të kryejë monitorim të rregullt të industrive, të cilat potencialisht lëshojnë sasi të mëdha të ndotësve në ajër.
•Kuadri ligjor për menaxhimin e mbetjeve është përafruar pjesërisht. Drafti i Strategjisë Kombëtare për Menaxhimin e Integruar të Mbetjeve është në fazën e konsultimit.
•Nevojiten përpjekje të mëtejshme për të mbyllur mbi 199 landfille dhe venddepozitime të papërshtatshme dhe për të filluar zbatimin e grumbullimit të ndarë të mbetjeve, për të rritur riciklimin dhe ripërdorimin, dhe për të filluar kompostimin e mbetjeve organike.
•Vetëm 65% e mbetjeve mblidhen. Instrumentet ekonomike për të promovuar riciklimin mbeten të kufizuara.
•Ndërtimi i një incineratori në Elbasan dhe fillimi i procedurave për ndërtimin e dy incineratorëve në Tiranë dhe Fier paraqesin shqetësime në lidhje me përputhshmërinë me Direktivat e BE-së për Mbetjet, parimin e hierarkisë së menaxhimit të mbetjeve, me djegien si alternativë më pak të preferuar për menaxhimin e mbetjeve dhe me objektivat e BE-së për riciklimin.
•Duhet të zgjerohen rrjetet e kanalizimeve, të ndërtohen impiante të reja të trajtimit të ujrave të ndotura, veçanërisht në zonat urbane, bregdetare dhe turistike.
•Është miratuar strategjia e integruar e menaxhimit të burimeve ujore dhe është krijuar një agjenci e re për menaxhimin e burimeve ujore, që duhet të ndërtojë shpejt kapacitetet e saj posaçërisht për menaxhimin e basenit lumor. Planet e menaxhimit të baseneve lumore duhet të miratohen menjëherë.
•Përafrimi me acquis në fushën e mbrojtjes së natyrës, në veçanti me Direktivat e Habitateve dhe Zogjve, është shumë i avancuar.

Kapitulli 15: Energjia

Politika e BE-së për energjinë mbulon disa cështje: furnizimin me energji, infrastrukturën, tregun e brendshëm të energjisë, konsumatorët, energjinë e rinovueshme, eficencën e energjisë, energjinë bërthamore dhe sigurinë bërthamore dhe mbrojtjen nga rrezatimi. Shqipëria është e përgatitur mesatarisht në këtë fushë, ka pasur disa përparime në sektorin e gazit dhe në linjat e interkonjeksionit dhe strategjia e re kombëtare e energjisë 2018-2030 është miratuar.

Në vitin e ardhshëm, Shqipëria duhet në veçanti të realizoj:
•Diversifikimin e prodhimit të energjisë elektrike;
•Të shfuqizohen pengesat ligjore për të drejtën e konsumatorëve për të ndryshuar furnizuesin e energjisë elektrike,
•Të harmonizojë plotësisht Ligjin për Efiçiencën e Energjisë me acquis,
•Të krijojë një fond të eficencës së energjisë
•Të hartojë dhe miratojë legjislacionin dytësor për zbatimin e Direktivës së Performancës së Energjisë së Ndërtesave.

Humbjet e shpërndarjes së energjisë elektrike në rrjetin elektrik shqiptar në vitin 2018 ishin të larta në 24.4%, megjithëse ato ishin më të ulëta se në vitin 2017 kur ato ishin 27.5%. Në tregun e brendshëm të energjisë
Shqipëria ka miratuar legjislacionin për gazin dhe energjinë elektrike në përputhje me paketën e tretë të energjisë të BE-së.

•Nevojiten përpjekje urgjente për të rritur përdorimin e burimeve të energjisë së rinovueshme, përveç hidrocentraleve. Shqipëria varet pothuajse ekskluzivisht nga hidrocentralet për gjenerimin e energjisë elektrike (98% e prodhimit të energjisë elektrike vjen nga hidrocentralet), duke e bërë atë të prekshme ndaj kushteve të pafavorshme hidrologjike gjatë verës. Përveç kësaj, energjia elektrike nga hidrocentralet nuk është e mjaftueshme për të përmbushur nevojat e saj. Shqipëria është një importues neto i energjisë elektrike. Disa investime në energjinë e rinovueshme (lokale dhe të huaja) janë bërë përmes kontratave të koncesionit për të ndërtuar dhe operuar hidrocentralet.
•Megjithatë, rreth 20% e kontratave koncesionare, më shumë se 500 janë të vendosura në zonat e mbrojtura të cilat kanë patur dhe do të kenë një ndikim të rëndësishëm në biodiversitet.
•Vlerësimet strategjike mjedisore (VSM) dhe vlerësimet e ndikimit në mjedis (VNM) të kryera në projektet e energjisë, nuk kanë qenë në cilësinë e duhur.
•Hidrocentralet në zonat e mbrojtura dhe në lokacionet e ndjeshme duhet të kalojnë të gjitha procedurat ligjore të nevojshme (dmth. Duhet të jenë subjekt i konsultimeve publike (Konventa e Aarhusit), të respektojnë legjislacionin kombëtar dhe të jenë subjekt i VNM-ve dhe VSM-ve të kryera siç duhet).

Advertisements

Eco cityscape around a recycle icon

Qendra mjedisore EDEN do të zhvillojë në datat 20-21 qershor 2019 (e enjte –e premte) në Tiranë workshopin me temë “Të njihemi me ekonominë qarkulluese – një qasje e re për një shoqëri aktive”.

Qëllimi i workshopit është që të rritet informimi dhe ndërgjegjësimi i organizatave të shoqërisë civile dhe i bizneseve rreth temës së ekonomisë qarkulluese, për të zbatuar më tej aksione konkrete që sjellin përfitime në punën e tyre sipas këtij koncepti. Workshopi do të jetë një kombinim i dijes dhe i pjesës praktike, për ti ardhur në ndihmë qëllimit të veprimtarisë dhe aktiviteteve që zhvillojnë. Çështjet kryesore do të jenë: Çfarë është ekonomia qarkulluese? Si lidhet ajo me të përditshmen? Çfarë mundësish ofron? Janë të mirepritura për të aplikuar bizneset dhe Organizatat e shoqërisë civile me fokus mjedisor dhe social.

Për të aplikuar ju lutem plotësoni formatin sipas këtij linku online:
https://docs.google.com/forms/d/1-uvlEItVAClllEsBmoI4_gAuZBNIxilUg4CB_iV71Yk/edit deri në datë 12.06.2019.
Organizatat dhe bizneset e përzgjedhura do të njoftohen me një komunikim të dytë rreth programit të detajuar dhe të dhënave të tjera që lidhen me workshopin

Të gjitha kostot që kanë të bëjnë me akomodimin, transportin publik dhe ushqimin tuaj në ditët e 20-21 qershor 2017, në Tiranë do të mbulohen nga projekti.

Workshopi zhvillohet në kuadër të projektit “Vënia në pah e Ekonomisë Qarkulluese – si një përqasje e re për një shoqëri aktive mbështetur financiarisht nëpërmjet Co-PLAN (Instituti për Zhvillimin e Habitatit), me fonde të Bashkimit Evropian, në kuadër të projektit ENV.Net Faktorizimi i Portofolit Mjedisor për Ballkanin Perëndimor dhe Turqinë në Agjendën e Politikave të BE-së

Dita Botërore e Mjedisit, e festuar çdo vit më 5 qershor, është një nismë e nisur nga Kombet e Bashkuara, në përpjekje për të luftuar në mënyrë efektive problemet e degradimit mjedisor. Çdo vit, OKB kërkon që të jetë në fokus një çështje e caktuar mjedisore, për të përkujtuar ditën. Vendi që pret ngjarjen kryesore për 5 qershorin, zgjedh temën për vitin.

India priti Ditën Botërore të Mjedisit në vitin 2018, fokusi i së cilës ishte ndërgjegjësimi mbi ndotjen nga plastika. Këtë vit, Kina e mori përsipër detyrën, duke zgjedhur temën e cila për këtë vit është “Ndotja e ajrit”.

Ngjarja kryesore e planifikuar për këtë vit është ‘Sfida e Maskave’. Mbi këtë ngjarje, OKB u ka kërkuar individëve në mbarë botën të zgjedhin një veprim që ata do të ndërmarrin për të zvogëluar ndotjen e ajrit, fotografojnë veten duke vendosur maskën dhe pastaj të ndajnë fotot në mediat sociale, duke u bërë thirrje organizatave të tjera ose individëve që dëshirojnë të përfshihen në këtë sfidë.